Η Λύση  είναι κατεχόμενη κωμόπολη της Κύπρου και ανεξάρτητος δήμος στην Επαρχία Αμμόχωστου. Πριν την τούρκικη εισβολή του 1974 είχε 5.500 κατοίκους. Προσωρινή έδρα του δήμου είναι η Λάρνακα.

Δεν υπάρχει πληροφορία  από πού πήρε το όνομα του το χωριό. Υπάρχουν δύο εκδοχές.

Α. Η μια αναφέρεται στη μάχη των ντόπιων μεταξύ των Σαρακινών στην περιοχή Αγρίδια, δυτικά της  Λύσης, όπου μετά την άγρια μάχη, η λύση η οποία ήταν να σταματήσουν τις μάχες βρέθηκε στη Λύση.

Β. Η άλλη εκδοχή είναι, ότι στην αρχαιότητα,  λόγω της εξόρυξης  του χαλκού από ένα κοντινό λόφο το Χαλκόβουνο,  τον οποίο επεξεργάζονταν οι κάτοικοι και τον εξήγαγαν, επήλθε η ανάπτυξη στην περιοχή.

Υπάρχουν πολλοί θρύλοι και γεγονότα που έγιναν στο χωριό μου αναφέρει μερικά ο παππούς μου.

Στο ξωκλήσσι του Άι-Φινιανού που εν έξω που τη Λύση οι παλιόι έλεαν ότι είσχεν έναν γέρο που έμοιαζε στον Άγιο τζαι όταν επίεναν κοντά στην εκλησσία έφεφκεν.

Πόξω που τη Λύση είσχεν έναν ξωκλήσσι του Άι-Γιώρκη τζαί υπήρχε κοπάδι με πρόβατα που άνηκεν στην εκλησσία. Ένας Τούρκος που τη Βατιλή πήγεν τζαι έκλεψεν έναν πρόβατο, σαν έφεφκε άκουεν καλλισσιές του αππάρου του Άι-Γίωρκη τζαι κατατρομαγμένος επέστρεψε το πρόβατο στο κοπάδι.

Δκυό χωρικοί έβκαλαν ζιβανία στου τζιρού μου,στην προσπάθεια τους να δουν πόσο δυνατή ή πόσους βαθμούς εν η ζιβανία επήραν το τζερί που εκρατούσαν κοντά στο γράιο(κάτι σαν θερμόμετρο)  τζαι επήρεν φωτιά. Ύστερα τους εσατίρηζαν με τραγούδι:΄΄Ο ένας εκράταν το τζερί τζι ο άλλος το φανάρι τζαι ο Παστός εφώναζε μα εν τζαι οι δκύο γαδάροι;΄΄

Στη συνέχεια ακολουθούν λέξεις της κυπριακής διαλέκτου.

Αφκολιά=Αυλάκι                                     Κουρτέλα=Μαχαίρι

Βαφτζιά=Καρότα                                    Αρμαρόλα=Ντουλάπα

Βάκλα=Ουρά του προβάτου                  Ταβλί=Τραπέζι

  Ακολουθεί συνέντευξη από τη μητέρα μου που έζησε τον ξεριζωμό το ’74 στα οχτώ της χρόνια:

      1.     Ποιές ήταν οι κύριες ασχολίες των κατοίκων;

Ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία

      2.     Πως ψυχαγωγούνταν οι νέοι;

Υπήρχαν 2 σινεμά. Κάθε Κυριακή διοργανωνόταν μεγάλος περίπατος και μαζεύονταν κάτοικοι από τις γύρω περιοχές . Επίσης είχαμε τον χορευτικό όμιλο ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ. (συγκρότημα καλλιτεχνών Λύσης) και το Α.ΣΥ.Λ. (αθλητικός σύλλογος Λύσης) την ποδοσφαιρική μας ομάδα όπου υπάρχει μέχρι και σήμερα.

      3.     Πώς βίωσες το πόλεμο;

Βίαια, μπήκε στη ζωή μας απροειδοποίητα. Σαν παιδί μόνο 8 χρόνων  τη μια στιγμή είχα το σπίτι μου και τα παιχνίδια μου και από την μια στιγμή στην άλλη είχα καταλήξει στο δάσος χωρίς τα απαραίτητα με μόνο στήριγμα την οικογένεια μου.

     4.     Ως πρόσφυγες, ποιά αντιμετώπιση είχατε;

Νόμιζαν πως θα τους κλέψουμε τα χωράφια τους, λίγοι μας πρόσφεραν βοήθεια. Εμείς δεν είχαμε τέτοια πρόθεση αφού για 3 μήνες μέναμε στο Δασάκι της Άχνας (χωριό κοντά στα σύνορα της Αμμοχώστου) γιατί πιστεύαμε και ακόμα πιστεύουμε ότι θα γυρίσουμε στα σπίτια    



Γεωργία Θεοχάρη, Περιφερειακό Λύκειο Λιβαδιών