Αγώνες των Κυπρίων κατά την περίοδο ΄55-΄59

Συνέντευξη

Συνεντευξιαζόμενος :

·         Είναι ο αγαπημένος μου παππούς Γεώργιος Παστός, ο οποίος γεννήθηκε επί Αγγλοκρατίας στο κατεχόμενο χωριό Λύση της επαρχίας Αμμοχώστου και έλαβε μέρος στον αγώνα ΄55-΄59 σε ηλικία 19 ετών.

1.      Υπήρχαν σκληρές καταπιέσεις;           

-  Όχι ιδιαίτερα. Ήταν κυρίως η απαγόρευση των εθνικών εορτών, οι οποίες ωστόσο  ξεκίνησαν και πάλι με την συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο του ΄40 -΄ 41. Τότε υπήρχαν νόμοι που τηρούνταν κατά γράμμα και οι παραβάτες καταδικάζονταν. Δεν υπήρχαν τα σημερινά ρουσφέτια.

2.  Ως τώρα όλα περιγράφονται μια χαρά, πως ξεκίνησε η Ε(εθνική).Ο(οργάνωση).Κ(κυπρίων).Α(αγωνιστών);

  - Αρχή αποτέλεσε το δημοψήφισμα του ’50, όπου το 97% του πληθυσμού καταψήφισε την ένωση με την Ελλάδα. Αφορμή όμως ήταν ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος, όπου πολέμησαν πολλοί Κύπριοι στο πλευρό της Αγγλίας, με σκοπό την ένωση. Οι Άγγλοι ωστόσο ουδέποτε την επέτρεψαν. Από τότε προετοιμαζόταν κρυφά μέχρι που φανερώθηκε την 1^η Απριλίου.

3.   Οι Άγγλοι δεν υποπτεύθηκαν την προετοιμασία για ένοπλο αγώνα;

-       Οι Άγγλοι το είχαν καταλάβει γιατί σε ένα καΐκι στην Χλώρακα της Πάφου γέμισε με πολεμοφόδια.

4. Εσύ πως εντάχθηκες;

-  Μέσω της συντεχνίας. Ήθελαν πολλοί να λάβουν μέρος στον αγώνα αλλά, επέλεγαν όσους θεωρούσαν ικανούς. Οικογενειάρχες δεν έβαζαν,  την πλειοψηφία  αποτελούσαν νέοι, εργένηδες και το κυριότερο πατριώτες.
«Θεία είναι η δάφνη» μας έλεγαν.

5. Ποια ήταν η αρμοδιότητα σου;

-     Οι περισσότεροι από το χωριό μου, τη νύχτα φτιάχναμε βόμβες και παρακολουθούσαμε τους Άγγλους ώστε να ξέρουμε πότε να στήσουμε ενέδρα. Ενώ, εγώ το πρωί μετέφερα επιστολές στο Βαρώσι.

5. Για πόσο συνέχισες αυτά τα πόστα;

 - Όχι για πολύ αφού, είχαν αρχίσει να προδίδουν μιας που οι Άγγλοι υπόσχονταν χρηματικό ποσό. Γι’ αυτό και η Ε.Ο.Κ.Α σκότωνε τους προδότες και έστελνε επιστολές για περίεργες κινήσεις σε τόπους που δεν εμπλέκονταν με τον αγώνα , με σκοπό να αποπροσανατολίσει τους Άγγλους.

6. Εσύ προδόθηκες;

 - Ναι.  Εμείς είχαμε στείλει επιστολή για τάχα ύποπτες καταστάσεις στην περιοχή του νεκροταφείου. Εγώ είχα ειδοποιήσει όλους τους αγωνιστές να εξαφανίσουν όλα τα όπλα της περιοχής. Το επόμενο πρωί ωστόσο, πληροφορήθηκα για την σύλληψη τριών αγωνιστών, οι οποίοι πήγαν να κρύψουν τα όπλα τους εκεί .Τους έπιασαν οι Άγγλοι και αυτοί μας πρόδωσαν.

¨Εσκάφκαμε τον λάκκο για τους άλλους τζαί εππέσαμεν εμείς μέσα.¨

7. Πως σε συνέλαβαν;

-     Όταν κοιμόμουν, έσπασαν την πόρτα και πάνοπλοι με άρπαξαν και με έβαλαν στο αυτοκίνητο.  Καθώς με τραβούσαν προς το αυτοκίνητο άκουσα κάποιον να σιγοψιθυρίζει ‘Ναι, ναι’ , ήταν προφανώς ο προδότης. Με μετέφεραν στις φυλακές της Αμμοχώστου μαζί με άλλους συγχωριανούς πολεμιστές, όπου και μας βασάνιζαν για 15 μέρες.

8. Με ποιους τρόπους σας βασάνιζαν;

-          Με κλωτσιές, μπουνιές, ρόπαλα και βάζοντας καυτό προβολέα στα πρόσωπα μας. Στόχος τους ήταν να λυγίσουμε και να αποκαλύψουμε κι άλλα μέλη. Όσοι το έκαναν διορίζονταν αστυνομικοί στην Κύπρο και άλλους τους έστελναν για να κάνουν διάφορες δουλειές στην Αγγλία.  Εγώ δεν μίλησα, γι’ αυτό και με έστειλαν στα κρατητήρια της Κοκκινοτριμιθιάς για δυόμισι χρόνια.

9. Πώς πέρασαν αυτά τα δυόμισι χρόνια;

- Το πρωί πήγαινα περπάτημα γύρο στον κάμπο που υπήρχε. Το δειλινό μαζευόμασταν όλοι οι κρατούμενοι και τραγουδούσαμε εθνικά τραγούδια. Με την δύση του ήλιου οι Άγγλοι μας μετρούσαν και μας κλείδωναν σε ένα μικρό δωμάτιο. Επίσης είχαμε ακόμα ένα μικρό δωμάτιο που το φτιάξαμε σαν εκκλησία και μας επέτρεπαν να το λειτουργούμε κάθε Κυριακή, μιας που υπήρχαν και πολλοί παπάδες που ήταν κρατούμενοι.

     Το ‘59 μετά τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου τα κρατητήρια άνοιξαν.

10. Τι είναι η Ε.Ο.Κ.Α για σένα;

  - Η Ε.Ο.Κ.Α είναι το μεγαλύτερο λάθος της ζωής μου. Τον καιρό που ήμουν μαθητής μαθαίναμε για την σπουδαιότητα και την αίγλη του Ελληνισμού ενώ τώρα που μεγαλώσαμε καταλάβαμε την πραγματική σημερινή αξία του, που είναι μηδαμινή.

11. Σήμερα με την αναδρομή σου στο παρελθόν και τα σημερινά δεδομένα πιστεύεις πως άξιζε;

-      Όχι, μπορούσαμε με πολιτικά μέσα να κερδίσουμε πολύ περισσότερα. Δυστυχώς οι Έλληνες ηγέτες διοικούν πάντα ως καραγκιοζοπαίχτες και ‘μείς παριστάνουμε τους καραγκιόζηδες.

Γεωργία Θεοχάρη , Περιφερειακό Λύκειο Λιβαδιών